Psikoloji gün geçtikçe popülerliğini artıran eğlenceli ve heyecan verici bir bilim. İlişkilerimizde, sorunlarımızda veya davranışlarımızda, kısacası hayatımızın her anında psikoloji işin içine girer. Durum böyle olunca da bazen psikoloji ile ilgili yanlış bilgiler oldukça popüler olabiliyor. İşte en çok bilinen 3 psikolojik mit:
“Beynimizin sadece %10’unu kullanırız.”
Bu kesinlikle doğru bir bilgi değil. Peki, bu fikir kimden çıktı? Amerikalı psikolog William James, 1908 yılında The Energies of Men isimli bir kitap yazdı. Bu kitabın 12. sayfasında James’in bir cümlesi var: “Fiziksel ve zihinsel kaynaklarımızın sadece çok küçük bir parçasını kullanabiliriz.” Bu cümle beynimizle ilgili böyle bir yanlış bilginin ortaya çıkmasına neden olmuş olabilir.
Yine 1920’li yıllarda farelerin beyinleri üzerine çalışmalar yapan Karl Lashley’in aktardıkları da aynı şekilde bu bilginin yaygınlaşmasına katkı sağlamış olabilir. Çünkü Lashley, farelerin beyinlerinin büyük bir kısmını çıkarmasına rağmen farelerin bilgileri öğrenebildiğini, bu yüzden diğer kısımların gereksiz olduğunu iddia etmiştir.
İnsan beyninin en ufak parçasını bile çıkarmak, kişinin davranışlarında büyük değişikliklere yol açabilirken, bugün bu fikre hâlâ inanmak çok şaşırtıcı.
“Mozart dinlemek sizi zeki yapar.”
Bugün sadece anne babalar çocuklarına değil, çiftçiler bile ineklerine Mozart dinletiyor. Bunun onları daha akıllı veya üretken yaratacaklarına inanıyorlar.
Bu mitin orijinali 1991 yılında yapılan bir çalışmaya dayanıyor. Öyle ki deneyde çocuklar değil yetişkinler kullanılıyor. 36 kişi ile yapılan bu çalışmada katılımcılar üç gruba ayrılıyor. Birinci gruba Mozart, ikinci gruba sakinleştirici bir müzik dinletilirken, üçüncü gruba ise hiçbir şey dinletilmiyor. Sonrasında verilen zihinsel becerileri ölçen testlerde Mozart dinleyenlerin daha başarılı olduğu bulunuyor.
Yaygın kanının aksine, birçok çalışma sadece Mozart’ın değil, dinletilen herhangi bir müzik türünün ya da bilişsel bir uyarılanın IQ’da yükselişe neden olduğunu söylüyor. Ayrıca bu mitin iddia ettiğinin tersine, zekaya olan etkisi yaşamboyu değil sadece 15 dakika sürüyor.
“Rorschach mürekkep testi nasıl bir kişiliğe sahip olduğunuzu söyler.”
1921 yılında Hermann Rorschach’nın oluşturduğu bu test, kişilerin mürekkep lekelerini nasıl yorumladıklarına bakarak onların zihinsel rahatsızlıklarını ve kişiliklerini tespit etmeyi hedefliyordu. Birçok ruh sağlığı uzmanı tarafından 1950 ve 60’lı yıllarda çok yaygın olarak kullanılıyordu. Fakat zaman ilerledikçe testin güvenirliği sorgulanmaya başlandı.
Gerçek şu ki, Rorschach’ın elinde testin bilimselliğini destekleyecek hiçbir veri yoktu. Birçok araştırmacı bu mürekkep testi üzerine çalışmalar gerçekleştirdi ve şu sonuca ulaştı: “Bir önemi yok ama hiç yoktan da iyidir.” Bugün Rorschach modern psikologlar tarafından oldukça nadir kullanılan bir testtir.
Kaynak: http://www.psych2go.net/top-3-psychology-myths/