“Bystandereffect” ya da Türkçe’ye “seyirci etkisi” olarak çevrilen bu sosyal psikolojiye ait kavram, bir ortamda başkalarının varlığının, kişinin yardım etme davranışını engellemesi şeklinde tanımlanır. Yani acil bir durumun yaşandığı bir ortamda, olaya tanıklık edenlerin sayısı arttıkça, yardıma ihtiyacı olan kişiye yardım etme ihtimali o oranda düşüyor.
Bunun sebebi, olay yerinde çok sayıda seyircinin bulunması, her bir seyirciye, o ortamdaki başka birisinin yardım edeceğini düşündürtmesidir. Sonuçta ise yardıma ihtiyacı olan kişi hiç kimseden yardım davranışı alamaz.
Bu oldukça ilginç kavram için yapılan birçok araştırma vardır. Torino Üniversitesi’nde yapılan son çalışmada, yardım etmeye yönelik bağlılığın ve yardımcı olma niyetinin, gerçek yardım davranışı üzerindeki etkisine bakılmış. Araştırmacılara göre bağlılık ile gerçek yardım davranışı arasında güçlü bir bağ var.
Araştırmacılar çalışmayı iki bölüme ayırıyorlar. Birinci çalışmada katılımcılara, orada birçok insanla bulunmalarının sebebinin gerçek yardım davranışını ölçmek olduğu açıklanıyor. İkinci çalışmanın hipotezi ise “katılımcılar başka insanların varlığında, yardım davranışına bağlılıkları fazlaysa, daha fazla yardım edeceklerdir.”
Araştırmanın sonucuna göre, bir grubun parçası olduğunu bilen katılımcılar, yardım etmeye karşı daha az niyetlenmişler ve daha az bağlılık göstermişler.
Çalışmayla ilgili ulaşılan bir başka sonuç ise şu: Seyircilerin fiziksel olarak orada bulunmasalar dahi, diğerlerinin orada olacağının psikolojik etkisi bile seyirci etkisine benzer sonuçlara sebep olacaktır.”
Araştırmacılar bu kavramın gerçek hayat durumlarına uyarlanması için daha fazla araştırmanın yapılmasına ihtiyaç olduğunu vurguluyorlar.