Sinema terapi ya da film terapisi, terapistin yönlendirmesiyle terapi amacı çerçevesinde danışana film izletilmesini ifade eder. Sinemadaki tematik ögelerin –müzik, diyaloglar, ışıklar veya görüntüler- izleyen kişide derin hislerin uyanmasını sağlar ve kişisel bir yansıma sağlayarak danışanın dışarıdaki olayları yeni bir bakış açısından ele almasını sağlar.
Filmler, bireysel, grup aile ve çift terapisinde, terapinin bir parçası olarak kullanılır.
Terapistler sıklıkla terapilerinde metaforlara, sembolizme ve hayal gücüne yer vererek danışanın duygularına, düşüncelerine veya endişe duyduğu bazı alanlara ulaşmayı hedeflerler. Bazı terapistler bunun için rüya yorumlamayı, hayal ettirmeyi terapi teknikleri olarak kullanmaktadırlar. Filmlerin ve diğer türlü görsellerin de bu amaç doğrultusunda kullanılmasının terapide ilerlemeyi sağladığı bulunmuştur.
Sadece filmlerde yer alan belli tip sembollerin etkisi değil, kişinin filmi izleyerek empati yapabilmesi, iletişim becerilerini geliştirebilmesi ve kendisinde daha önce farkına varmadığı duyguların, hislerin uyanıyor olması terapinin faydası olarak görülmektedir.
Terapide ilk olarak terapist ve danışan, danışanın filmi nasıl bir farkındalıkla izleyeceği ve filmdeki hangi durumlara dikkat edeceği üzerine konuşurlar. Daha sonraki seanslarda ise terapist tedavinin gidişatına uygun olarak, filmdeki bazı ögeler üzerine danışanın nasıl tepkiler verdiğini, kendisiyle nasıl bağlantılar kurduğunu sorar. Eğer bu bir çift terapisi ise gelen çifte daha sonra karşılıklı tartışabilmeleri için bir liste soru verilebilir.
Filmler terapiye kolaylıkla eklenebilmektedir çünkü hep bu filmlere ulaşım kolaydır hem de sinema bir anlamda hayatın ve kişinin yaşadığı içsel süreçlerin beyaz perdeye yansımasıdır. Ayrıca film izlemeyi birçok insan daha eğlenceli bulur ve diğer terapi yöntemlerine kıyasla daha fazla tercih ederler.
Sinema Terapi Nasıl İyileştirir?
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi bir film kişide çok geniş ve farklı derecede (korku, üzüntü, ilham verici gibi) duyguların uyanmasını sağlar. Danışanlara başka bir insanın gözünden bakma şansı vererek kendi hayatlarında da yeni çözümleri bulabilmeleri ve zorluklarla başa çıkabilmeleri beklenir. Ayrıca filmlerdeki karakterler danışanlara umut verici olabilir ve kendi hayatlarında sık sık örnek alabilecekleri bir rol modele dönüşebilirler. Örneğin, filmde danışan gibi alkol sorunları olan bir karakterin iyileşme süreciyle hayatta elde ettiği başarılar konu ediliyorsa, danışanın bundan etkilenmesi ve ilham vericilik açısından danışana faydalı olması beklenebilir.
Ayrıca filmler, danışanlara düşüncelerini ve hislerini tartışabilmek için güvenli bir yol da olabilmektedir. Terapistlerin bazen direk olarak sordukları sorular, hislerini açık olarak paylaşmada zorluk çeken danışanlar için sıkıntı yaratabiliyor. Filmlerin terapide kullanılmasıyla danışanlar filmlerdeki karakterlere veya durumlara göndermeler yaparak kendilerini daha iyi ifade edebiliyorlar. Diğer yandan bazı danışanlar kendi ilişkilerinde görmedikleri sorunları, duygusal yönden kullanılmaları filmlerde kurgusal boyutta olsa bile görerek kendi gerçekliklerine uydurabiliyorlar.
Sinema Terapiyi Kimler, Ne Sıklıkla Kullanılır?
Terapistlerle yapılan araştırmalarda, hemen hemen her yaklaşımdan terapistin %67’sinin filmleri klinik amaçlar doğrultusunda kullandıkları görülmüştür. Fakat burada dikkat edilmesi gereken nokta, filmlerin bir tedavi sürecinin asıl odağı değil, destekleyici bir yan element olarak kullanıldığıdır. Yani tek başına filmlerden bir iyileştirici özellik beklemek doğru olmayacaktır.