Yapmamasını yüzlerce kez söylemenize rağmen, 2 yaşındaki oğlunuz gözlerinizin içine bakıyor, koltuğa tırmanıyor ve yine koltukta zıplamaya başlıyor. Bu durumda ne yapmalısınız?
Çocuğunuz koyduğunuz kuralları gözünüze baka baka çiğnediği zaman kendinizi nasıl hissedersiniz? Mutsuz, kızgın, yorgun? Bu durumda ebeveynlerin akıllarını okuyabilseydik muhtemelen şu düşünceleri görürdük : “ Yeterli bir anne/baba değil miyim?” ya da “ Çocuğum ileride kötü bir evlat mı olacak?” ya da “Ya suç işleyen birine dönüşürse?”
Rahatlıkla söyleyebilirim ki bu 2 yaşında bir çocuk için normal bir davranış biçimidir. Bu yaşlardaki çocuklar zevk prensibine göre hareket ederler. Başka bir şekilde söyleyecek olursak sadece zevk alacakları şeyleri yapmak isterler. Bu yaştaki çocuğa yumuşak koltukta zıplamak ya da sokak aşağı koşmak çok heyecanlı gelirken, anne babasının sözünü dinlemek o kadar zevkli gelmeyecektir.
Bu dönemde çocukların sözünüzü çok dinlememelerinin, çok yaramazlık yapmalarının bir sebebi de bu yaştaki çocukların dürtüleri üzerinde henüz çok az kontrole sahip olmalarıdır. Bir şeyi istiyorlarsa hemen o anda almak isterler. Bu yüzden markette dolaşırken istediği her şeyi almak isteyecektir. Örneğin rafta gördüğü patates cipsini almamasını söyleseniz de kızacağınızı bilmesine rağmen alacaktır. Ona göre o patates cipsini acilen alması gerekiyordur ve bunu neredeyse bir ölüm kalım meselesi olarak görür.
Size karşı çıkmasının başka bir sebebi de çocuğunuzun bu dönemde bağımsız olduğunu hissetmek istemesidir. Buna karşın yetişkinler ona gün boyu ne yapacağını ve ne yapmayacağını söylüyordur.
Gelişim sürecinin getirdiği tüm bu özelliklere rağmen, çocuğunuzun yaramazlık yapmasını nasıl engelleyebilirsiniz? Aşağıda çocuğunuzun yaramazlıklarıyla baş edebilmeniz ve sizinle iş birliği yapmasını sağlayabilmeniz için birkaç etkili öneri var.
1) Bir kural koyduğunuzda o kuralı neden koyduğunuzu açıklayın. Çocuklar genelde nedenleri anladıklarında kurallara daha çok uyarlar. Örneğin “ Koltukta zıplamak tehlikelidir. Düşebilir ve bir yerini incitebilirsin.” Şeklinde bir açıklama yapabilirsiniz. Objektif bir açıklama da işe yarar. Örneğin “Dişini fırçalamalısın. Senin sağlıklı olmanı sağlamak benim işim.” Bu tür açıklamalar güç çatışmasına girmeyi engelleyerek limitleri belirler.
2) Çocuğunuzun isteklerini anladığınızı belirtin. Örneğin, “ Yataktan atlamak istediğini biliyorum.” Böylece onun isteklerini anladığınızı ve isteklerine saygı duyduğunuzu gösterebilirsiniz. Bunu hissettikten sonra çocuğunuzun protesto etme ihtiyacı azalacaktır.
3) Ne yapması ve ne yapmaması gerektiğini açık bir biçimde belirtin. “Sandalyede durmanı istemiyorum” yerine “Sandalyeden inmen gerekiyor.” Bunlar yerine “Yapma” yı kullanmayın. Unutmayın ki ne kadar “Yapma!” derseniz o kadar tepkiyle karşılaşırsınız.
4) Dikkatini başka yöne çekin. Örneğin, Legolarını sağa sola fırlatıyorsa birlikte Legolardan bir kule yapmayı önerin. Bilgisayarınızla oynamak istiyor ve izin vermediğiniz için ağlama krizine girmişse, birlikte mutfağa gidip yaptığınız keke bakmayı önerin.