Ne zaman dağınıklık ve kargaşa gerçekte göründüğünden farklıdır? Belki masanızın ya da odanızın dağınıklığı sizi çılgına çeviriyor olabilir. Fakat dağınıklık ve istifçiliğe bir de psikolojik rahatsızlık açısından baktınız mı?
İstifçilik nedir? (Hoarding)
İstifçilik, bir kişinin çok fazla miktarda, genellikle değeri düşük olan eşyaları saklaması olarak tanımlanan bir rahatsızlıktır. Örneğin, onların evinde 1 tanesi bile işinize yetecekken 40 tane konserve açacağı bulabilirsiniz.
Bir istifçi, biriktirdiği şeylerden kurtulmayı çok acı verici bulur ve bu yüzden hiçbir şeyi atmaya kıyamaz. Genellikle biriktirdiği şeyler, kendisini ilişkilerinde veya güvensiz hissettiği zamanlarda iyi hissettirecek nesnelerdir. İstifçilerin evi o kadar fazla eşyayla doludur ki evin içerisinde yürümek bile imkânsız hale gelebilir.
İstifçilik aynı zamanda birçok evliliğin bitiminde de rol oynamaktadır. Eşlerden birisi istifçiyken, diğeri gereksiz eşyaların atılmasında ısrarcı olur ve evin bu kadar fazla eşyayla dolu olmasından sinirlenirse, çiftler arasında tartışmalar yaşanabilir.
2013 yılında istifçilik ayrı bir ruhsal rahatsızlık olarak sınıflandırıldı. İnsanların %2 ve %5 arasında bir bölümüne bu tanı konulabiliyor. Bazı araştırmacılar ciddi bir istifçiliğin obsesif kompülsif bozukluğun bir türü olduğunu söylerken, bazıları ise istifçiliği dikkat ve hiperaktivite bozukluğuna ya da bunamaya daha yakın bir rahatsızlık olarak görüyorlar.
Dağınıklık (Clutter)
Birçoğumuzun evi üst üste birikmiş eşyalar yığınıyla ya da toplanmamış odalar, karmaşık masalarla doludur. Öyle ki bazen banyonuzda kitaplar bulabilir, mutfak tezgâhınızda ise tıraş bıçaklarıyla karşılaşabilirsiniz.
Dağınıklığı, istifçilikten ayıran en önemli şey dağınıklığın psikolojik bir rahatsızlık olmaması. Yani dağınıklık daha çok onu öyle gören gözün yorumudur. İnsanların dağınık olarak çalışması onların rahatsız, tembel ya da yeteneksiz olduğu anlamına gelmeyebilir.
Dağınıklığı yaşam tarzı olarak benimseyen birçok insan bulunabilir. Hatta dağınıklılık ile yaratıcı olma arasındaki ilişkiyi inceleyen birçok çalışma da vardır.