Çocuklukta yaşanan duygusal istismar, genellikle görünmez ve sessiz gerçekleştiği için psikolojide gözden kaçırılmış bir kavram olarak görülür. Çocukların yara bere içerisinde geldiği ya da vücudundan anlaşılabilecek bir fiziksel istismarın ya da tacizin görünümünden farklı olarak, duygusal istismarı böyle gözlemlenebilir işaretleri olmadığından teşhis etmek oldukça zordur. Dahası, duygusal istismar çocuklukta değil semptomların görüldüğü yetişkinlik çağına kadar bile fark edilememiş olabilmektedir.
Duygusal istismar birçok çeşitte görülebilir. Bir anne babanın çocuğundan gerçeklikten uzak yüksek beklentiler içerisine girmesinden, onu yeterince dikkatli dinlememesine kadar değişebilir. Bir ebeveyn çocuğuyla duygusal yönden uyumlu değilse, çocuğuna bir aynalama yapmıyor ve onunla herhangi bir pozitif paylaşım yapmıyorsa o çocuğun duygusal yönden istismara uğradığından söz edilebilir. Bundan sonra çocuğun olumlu bir kendilik algısı geliştirmesi gittikçe daha zorlayıcı bir hâl alır.
Duygusal İstismarın Belirtileri
Duygusal istismar yetişkinlerde aşağıdaki durumlarda olduğu gibi gözlemlenebilir:
-Hissizleşme ve duyguları fark edememe
-Bir şeylerin eksik olduğunu hissetme ve ne olduğuna karar verememe
-İçerisinde bir oyuk hissetme
-Kolaylıkla tükenmişlik ve cesaretsizlik hissetme
-Düşük özgüven
-Mükemmeliyetçilik
-Rededilmeye karşı aşırı hassasiyet
-Diğerlerine yönelik duyduğu veya kendinden gelen beklentileri belirlemede karışıklık içerisinde olma.
Bu belirtilere sahip oluyor olmak sizin duygusal yönden kesin olarak istismara uğramış olduğu anlamına gelmez. Fakat bu belirtilerin çoğunu taşıyorsanız bir terapistle olabildiğince yakın bir sürede konuşmak sizin için etkili olacaktır.
Hangi Tip Aileler Duygusal İstismara Yol Açar?
Her aile çocuğu için elinden geleni yapmaya çalışsa da bazen bu niyetlerinin kontrolsüzlüğü onların farkında olmadan çocuklarına duygusal istismar yapmalarına yol açabilir:
- Çocukların hep kurallara uymasını isteyen, çocuklarının hislerini ve ihtiyaçlarını dinlemek için çok az zaman ayıran otoriter anne babalar.
- Çocuklarını kurallarla yetiştirmeyen ve kendilerine karşı koymasına izin veren, sınırları çizmede aşırı esnek olan izin verici anne babalar.
- Dünyanın kendi etrafında döndüğünü düşünerek, kendilerine aşırı odaklanıp çocuğun ihtiyaçlarını görmeyen aşırı narsisistik anne babalar.
- Çocuklarının her şeyin en iyisini yapabileceğini düşünen, onu diğerleriyle karşılaştıran ve gerçek dışı beklentiler, hedefler belirleyen mükemmeliyetçi anne babalar.
- Çocuğun hayatında ölüm, boşanma, hastalık, sürekli seyahat etme, uzun saatler çalışma gibi nedenlerle yeteri kadar yer almayan, ailede yer almaması nedeniyle çocuğa aşırı sorumluluklar yükleyen “bulunmayan” anne babalar.