Mısırlı rahipler, Hint Brahmanlar, Moğol şamanlar ve Zerdüşt büyücüler, pırıltılı ışıklar, sesler ve ritmik olarak yer değiştiren göz alıcı nesneleri kullanarak kalabalıkları hipnotize ederlerdi.
Hipnotize edicinin telkinlerine uyarak, telkine yatkın erkekler ve özellikle kadınlar transa geçerek çıplak ayaküstünde sıcak kömürlerin üzerinde yürürler ve ilahi bir görüş kazandıklarına inanırlardır.
Hipnoza inanan insanlarda genellikle büyüye ve ilahi bir gücün tezahürü altında kaldığına inanırlardı.
İlk olarak, hipnotist bir insanı rahatlatır ve onun dikkatini belirli bir objeye ya da duyulabilir bir sese odaklar, sonrasında ise ona bir komut verir ve bu sözde uyum olarak adlandırılır.
20. yüzyılın başlarında, hipnotistler genelde zincirli bir altın saate, hipnotize olacak kişinin gözü önünde sallarlardı. Fakat bu nesne saat haricinde de herhangi benzer bir nesne de olabilir. Hipnotize edilen kişi uykuya çok benzer bir duruma geçiş yapar, rahatlar, hareketlerini kontrol edemez ve hipnotistin talimatlarını yerine getiren ve transdayken ne yaptığını hatırlamayan biri haline gelir.
Hipnotistler korkuyu ve iğrenmeyi ortadan kaldırabilir, yorgunluk ve fobiyi rahatlatabilir, acıya karşı hissizleştirebilir veya onu belli olaylar veya deneyimlerle ilgili konuşturabilir.
Bu basit işlemleri gerçekleştirilmesi kolaydır, fakat deneyimli profesyoneller hipnoz konusunda ayrıca bazı nüansları da bilmektedirler. Böylece, hipnoz yardımıyla, bir kişide ortaya çıkan uyuşma, felç veya başka fizyolojik aksaklıkların travma sonucuyla mı oluşup oluşmadığını saptamak mümkündür.
Deneyimli hipnotistler, seansların sonunda doğru düşünceleri önermekte ve hatta kişiye sonrasında gerçekleştirmesi için bazı ödevler vermektedirler.
Fakat kanıtlanmış bir gerçek var ki, aklında intihar etmek, bir şeyi çalmak, çırılçıplak soyunmak gibi herhangi bir düşüncesi olmayan bir kişiye bunları yaptırmanın imkânı yoktur.
Uzmanlara göre, insanların %70’i hipnoza elverişlidir. Bir insan sıradan bir konuşma esnasında, vücuduna dokunularak veya nefesiyle senkronize bir ritim sağlanarak transa sokulabilir. Bu teknikler nörolinguistik programlama içindedir ve uzmanlar tarafından bilinmektedir.
Fakat, bilinçli bir şekilde hipnoza direnen birisini hipnotize etmek imkansızdır