Buradasın Ankara Psikolog » Kişilik Bozuklukları » Kişilik Bozuklukları

Kişilik Bozuklukları

Yazar: Ankara Psikolog

Kişilik Bozukluğu Türleri


1.      Paranoid Kişilik Bozukluğu: Paranoid kişilik bozukluğu olan bireyler kuşkucu, alıngan, kuruntulu kişilerdir. Başkalarının tutum ve davranışlarından kendilerine bir kötülük gelebileceği kuşkusu ile aşırı dikkatli, tetikte ve savunucudurlar. Çabuk alınırlar, başkalarının söz, bakış ve hareketlerini kendilerine karşı olumsuz yorumlamaya eğilim gösterirler. Aşırı kinci, kıskanç ve tartışmaya eğilimli, yakın ilişkilerden kaçınan, başkalarına karşı soğuk ve tepeden bakan, eleştiriyi kaldıramayan özellikleri vardır.

2.      Şizoid Kişilik Bozukluğu: Şizoid kişilik bozukluğu olan bireyler yakın ilişkiler kurmaktan, topluma girmekten kaçınan, duygularını belli etmeyen içe dönük kişilerdir. Sessiz, uzak, yalnız kalmaya meyilli ve sosyal olmayan yapıdadırlar. Belirgin duygusal dalgalanma göstermezler; sevinçleri, üzüntüleri, öfkeleri dışardan pek belli olmaz. İlgileri ve eylemleri kısıtlıdır, tek başlarına rekabete dayanmayan işlerle uğraşabilirler. Kendilerine yakınlık gösterenlere soğuk davranarak uzaklaştırırlar.

3.      Şizotipal Kişilik Bozukluğu: Şizotipal kişilik bozukluğu hastaları, dikkat çekecek derecede tuhaftırlar. Büyüsel düşünceler, garip görüşler, referans fikirler, illüzyonlar ve çevreyi yanlış algılamalar günlük yaşamlarının bir parçasıdır. Başkalarının görmediği şeyleri görme, duyma güçleri olduğuna, düşünme ve kavrama ile ilgili özel güçlerinin olduğuna inanabilirler. İç dünyaları çok canlı, hayali ilişkilerle dolu olabilir. Bu durumdaki kişilerde düşünce ve iletişim kurma bozulmuştur. Klinik olarak sınırda kişilik bozukluğunun belirtilerini gösterebilir, bazen her iki tanı birlikte konabilir.

4.      Antisosyal Kişilik Bozukluğu: Antisosyal kişilik bozukluklu bireyler yaşamlarının bir çok alanında bozukluk gösterirler. Çocukluk çağından itibaren yalancılık, hırsızlık, evden kaçma, kavgacılık, hayvanlara eziyet etme davranışları gösterirler. Çocukluk çağında davranım bozukluğu tanısı alan bu kişilere 18 yaşından sonra antisosyal kişilik bozukluğu tanısı konabilir. Yetişkin yaşta da süren antisosyal davranışlar nedeniyle sık sık karakollara düşerler, tutuklanırlar. Gördükleri cezalardan ders almazlar. Kurdukları ilişkilerde kısa sürede aldatıcı olurlar, dürtülerini engelleyemezler ve tüm bunları yaparken vicdan azabı duymazlar. Depresif şikâyetlerle birlikte madde kullanımı sık gözlenir.

5.      Borderlline Kişilik Bozukluğu: Bu kişilik bozukluğunda, bireyin kimlik duygusunda, ilişkilerinde, duygulanımında yaygın ve süreğen dengesizlik belirgindir. Sağlam bir kimlik duygusu gelişmemiştir. Çabucak düş kırıklığına uğrarlar, bunaltı, çökkünlük belirtileri gösterirler. Zaman zaman antisosyal davranışlar, madde kullanımı, kendilerine zarar verme eğilimleri gösterirler. Bağımlılık ve öfke hisleri nedeniyle kişiler arası ilişkilerinde düzensizlikler görülür. Yalnızlığı tolere edemezler ve bu nedenle tuhaf arkadaşlıklar ve gelişigüzel cinsel ilişkilerde bulunabilirler, daha çok kadınlarda görülür.

6.      Histriyonik Kişilik Bozukluğu: Histriyonik kişilik bozukluğunda dikkati üzerine çekme isteği ve çabaları, olayları büyütmeye, dramatize etmeye, hatta yalan öyküler anlatmaya eğilim, abartılmış duygusal tepkiler ve beden, yüz hareketleri, çabuk etkilenme gibi özellikler bulunur. Gösterişli, çekici olmaya çalışırlar. Karşı cinsin ilgisini cezbederek kendilerini rahatlatmak için baştan çıkarıcı davranışlarda bulunabilirler. İnsanların dikkatleri kendi üstlerinde olmaz, onaylanma ve övgü görmezlerse sinir krizleri geçirirler, ağlarlar ve etrafı suçlarlar, kadınlarda görülme oranı daha fazladır.

7.      Narsisistik Kişilik Bozukluğu: Narsisistik kişilik bozukluğu kendini aşırı derecede önemseme ve benzerinin olmadığı ile ilgili büyüklük hisleriyle karakterizedir. Böylesine yoğun beklentiler içinde kuşkusuz hayal kırıklıkları, incinmeler de sık olabilir. Bireyin benlik saygısı sanki hep dışardan gelecek ilgi, beğeni, onaylarla beslenmektedir. Eleştiriyi kaldıramazlar ve birisi onları eleştirdiği zaman öfkelenebilirler. Farklı olmak isterler, ünlü ve zengin olmak için, genellikle hırslı davranırlar. İlişkileri kırılgandır, yeterince eşduyum (empati) gösteremezler ve ilişkileri yalnız kendi çıkarları üzerine kurulmuştur.

8.      Çekingen Kişilik Bozukluğu: Çekingen Kişilik bozukluğunun temel klinik özelliği
başkaları tarafından reddedilmeye karşı aşırı duyarlılık göstermeleri ve cesaretsizliktir.
Sevildiğinden emin olmadıkça insanlarla ilişkiye girmek istemezler, mahcup olacağı ya da alay
konusu olacağı korkusuyla yakın ilişkilerde tutukluk gösterirler. Yüzleri kızarır, elleri titrer ve bu
durumu fark edilecek diye endişe ederler. Çekingen kişilik bozukluğu olanlar çoğunlukla kenar
işlerde, sorumluluk gerektirmeyen meslek alanlarında çalışırlar ve sıklıkla yakın arkadaşları ve
dostları olmaz.

9.      Bağımlı Kişilik Bozukluğu: Yalnız başlarına karar veremeyen, özerk girişim
yapamayan, eyleme geçemeyen, sorumluluk alamayan bu kişiler yetişkin çağın doğal beklentileri
karşısında bir çocuk gibi çaresiz kalabilirler. Yaşamlarındaki önemli durumların sorumluluğunu
başkalarına bırakırlar, kendilerine güvenleri yoktur. Karamsarlık, kendine güvensizlik, pasiflik, cinsellik ve öfke duygularını ifade etme korkusu bağımlı kişilik bozukluğu hastalarının karakterize davranışlarıdır.

10.  Obsesif Kompulsif Kişilik Bozukluğu: Obsesif kompulsif kişilik bozukluğu olan hastalar, aşırı şekilde, kurallarla, düzenlilikle, intizamla, temizlikle, ayrıntılarla ve mükemmeli başarma ile uğraşırlar. Bu kişiler tipik olarak düzenlilik endişelerini ve mükemmeliyetçiliklerini, onları diğerlerinden daha üstün yapan olumlu bir özellik olarak görürler. Şekilci, ciddi ve gülme hislerinden yoksundurlar. İnsanlara karşı soğukturlar, uzlaşamazlar ve isteklerinin karşılanması için başkalarını zorlarlar çünkü başkalarının yaptıklarını beğenmezler ve başkaları ile beraber çalışmayı reddedebilirler.

11.  Pasif Agresif Kişilik Bozukluğu: Pasif agresif kişilik bozukluğuna sahip bireyler kendisinden bir şeyler talep eden kişilere karşı pasif direniş ve olumsuz tutumlar sergilerler. Bu isteklere dolaylı olarak kızarlar ve karşı çıkarlar. İşi ağırdan alıp, inatçılık, kasıtlı verimsizlik ve bellek yanılsamaları sergilerler. Bu bireyler sürekli somurtkan, tartışmacı ve alaycıdırlar. Başkaları tarafından takdir edilmemekten, yanlış anlaşılmaktan yakınırlar ve eleştirileri mantıksız bulurlar. Kişiler arası ilişkilerde mutsuz olurlar, yaşamdan gerçekten ne istediklerini hiçbir zaman bilemezler.

12.  Depresif Kişilik Bozukluğu: Depresif kişilik bozukluğu sürekli depresif düşünceler ve davranışlarla karakterizedir. Bu bireyler sıkıcıdırlar ve düşük benlik saygıları vardır. Kendi kendilerine karşı acımasızdırlar ve diğerlerini yargılama eğilimindedirler. Sakin, pasiftirler ve kendilerine güvenmeme eğilimindedirler. Bozukluk MD’den, kronikliği ve uyku ya da iştah bozuklukları gibi depresyonun somatik belirtilerinin yokluğuyla ayrılabilir.

13.  Sadomazoşistik Kişilik Bozukluğu: Sadizm ve mazoşizm özel cinsel bir sapma türü için kullanılan terimlerdir. Fakat çağımızda daha çok özel bir kişilik bozukluğu için kullanılmaktadır. Bu kişiler başkalarına eziyet etmeyi ve eziyet çektirmeyi, ya da eziyet edilmeyi, eziyet altında kalmayı yaşama biçimi olarak benimsemişlerdir.

BU YAZILARA DA GÖZ ATABİLİRSİNİZ

Yorumunuzu Bekliyoruz !