Yeni bir şarkı dinleyip onu sevdiğimizde yaptığımız ilk şeylerden birisi onu kardeşimize, sevgilimize veya en iyi arkadaşımıza dinletmek olur. Çok beğendiğimiz bir filmi veya diziyi izlediğimizde de bunu hemen çevremizdekilere öneririz.
Peki bunu neden yapıyoruz? Neden her defasında içimizden beğendiğimiz şeyleri başkalarına önermek geliyor?
Akla ilk gelen şey “Çünkü iyi bir şey. Değerli bulduğumuz şeyleri etrafımızdakilere öneririz.”
Ama bundan daha fazlası da var. Olay sadece iyi şeyleri paylaşmaktan ibaret değil, arkasında başka türlü psikolojik durumlar işliyor.
Egoyu Şişirmek
Kişinin kendi egosunu şişirmesi, kendini değerli hissetmesi temel insan ihtiyaçlarından birisi. Bu ihtiyacımızın karşılanmasını sağlayacak en sık başvurulan yollardan birisi ise kendimizi değerli şeylerle tanımlamak.
İnsanlar olarak sevdiğimiz şeyleri tanımlayarak (politikacılar, süper starlar, filmler, müzikler, spor takımları, arabalar vs.) aslında karşı tarafa “işte ben buyum” demek istiyoruz.
Bu beğendiğimiz şeyleri kimliğimizin ve kendiliğimizin bir parçasına dönüştürmüş oluyoruz. Dolayısıyla tuttuğumuz bir takıma, sevdiğimiz bir ünlüye, ya da dinlediğimiz müziğe yapılan bir eleştiriyi bir yerden sonra kendimize yapılan bir eleştiri gibi algılayabiliyoruz. Sonucunda ise daha saldırgan bir ruh haline dönüşebiliyoruz. Şimdi siyasi görüşlerdeki, futbol takımlarındaki taraftarların neden birbirleriyle bu kadar çatışma içinde olduğunu anlamak daha kolay sanırım.
İnandıklarımız İçin Onay Aramak
Diğer tarafa, bize değerli olan şeyleri gösterdik ama iş bununla da bitmiyor. Kendi değerimizi kanıtlayabilmemiz için karşı tarafın onayına da ihtiyacımız var. Yani beğendimiz müziği karşı taraf sevdiğinde daha değerli olacağımıza inanan programlı bir zihnimiz var.
Bu karşı taraftan gelen onayın sayısı ne kadar çoksa o kadar iyi hissedebiliyoruz. Yani beğendiğimiz şeyleri olabildiğince insana önermek, aslında bir yerde onaylanma ihtimalimizi de artırıyor.
Artık bundan sonra birilerine sevdiğiniz bir şeyleri önermeden önce durun ve kendinize bir sorun: Ben bunu neden öneriyorum?
Biraz işin tadı kaçacak gibi olsa da sadece davranışınızın altında yatan mekanizmayı öğrenmiş olacaksınız ve önermenize kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.