Savunma mekanizmaları beynimizin bizi hoş olmayan düşünce ve duygulardan koruma yoludur. Savunma mekanizmalarının yardımıyla duyduğumuz endişeyle başa çıkmaya ve kendimizi korumaya çalışırız. Bu içerikle size en yaygın olan savunma mekanizmalarından bahsedeceğiz.
Yer Değiştirme (Displacement)
Hissedilen bir duygunun asıl hedefe değil de bir başkasına yönlendirmesi olarak tanımlanabilir. Mesela arkadaşınız sizin canınızı yakacak bir şey yaptığında kızgınlığınızı ona göstermeyip kız kardeşinize yöneltmeniz bu savunma mekanizmasına bir örnektir.
Yansıtma (Projection)
Yansıtmayı bir kişinin kendi duygu, düşünce ve dürtülerini başkasının üzerine atması olarak tanımlayabiliriz. Basit ifadeyle suçunu başkasına atmak da denebilir. Bireyin kendindeki olumsuzlukları bir başkasında görmesidir.
Akla Uydurma (Rationalization)
Bireyin mantıksız ya da kabul edilemeyen bir davranışına akla uygun sebepler bulmaya çalışmasıdır. Bu şekilde kabul edilemez olan davranışını kendisine ve çevresine kabul ettirmeyi hedefler. Örneğin; “Herkes hırsızlık yapıyor, ben neden yapmayayım?”
Karşıt Tepki Oluşturma (Reaction Formation)
Kişinin hissettiğinin aksi şekilde davranış sergilemesidir. Örnek olarak da kişinin aslında çekici bulduğu bir kişi hakkında negatif yorumlar yapması ve ondan hiç hoşlanmadığını söylemesi verilebilir.
Gerileme (Regression)
Kişinin baş etmekte zorlandığı bir durumla karşılaştığında yaşına uygun davranmayarak çocukça sayılabilecek tepkiler vermesidir. Örnek olarak problemiyle başa çıkamayan kişinin ağlayıp tepinerek çocuklaşması gösterilebilir.
Bastırma (Repression)
Kişinin başa çıkmakta başarısız olduğu düşünce, duygu ve olayları bilinçaltına itmesi, unutması, bilincinden uzaklaştırmasıdır. Mesela bir suça tanık olmuş görgü tanığının olayı hatırlayamaması bastırmaya örnek gösterilebilir.
Yüceltme (Sublimation)
Kişinin toplumca kabul görmeyecek duygu, düşünce ve dürtülerini daha kabul edilebilir bir alana kaydırması olarak tanımlanabilir. Aşırı öfke duyan bir kişinin bu duygusunu, enerjisini aşırı derecede egzersize yönlendirmesi bu savunma mekanizmasın a bir örnek olabilir.
Çözülme (Dissociation)
Çözülme savunma mekanizması kişinin gerçeklikten kopuşunu anlatmaktadır. Zihnin bir bölümünün bilinç bütünlüğünden koparak özerklik kazanması olarak da tanımlanabilir. Özellikle histeride görülmektedir.
Düşünselleştirme (Intellectualization)
Kişinin başa çıkamadığı durumlar, düşünceler ve davranışlar karşısında akılcı açıklamalara ve davranışlara sığınarak yaşadığı durumun karmaşasından kaçmaya çalışması olarak tanımlanabilir. Yaşadığı duyguları dürüstçe dile getirmek yerine bir takım terimlerle durumunu açıklamaya çalışır.
Yerini Doldurma (Compensation)
Bir kişinin kendinde gördüğü eksikliği farklı bir beceriyle kapatmaya çalışmasıdır. Bu şekilde bir dengeye ulaşmaya çalışır. Zayıf yönlerin güçlü olanlarla dengelenmeye çalışılması denebilir. Matematik dersinde başarısız olan bir öğrencinin Türkçe dersindeki başarısını öne çıkarmaya çalışması örnek gösterilebilir.